Na een enerverend broedseizoen is het tijd voor het overzicht van de broedgevallen in 2022. Mede dankzij de vele trouwe waarnemers kunnen we maar liefst 30 zeearendenparen met nest of nestbouw noteren. Een mooie groei, na de 22 paren met nest in 2021, 20 in 2020 en 14 in 2019.
Van de 30 paren met nest kwamen er 22 met zekerheid tot broeden. Deze 22 broedende paren kregen gezamenlijk 30 jongen, waarvan er slechts 22 vliegvlug werden (Tabel 1).
Het paar van Koudum bracht maar liefst drie jongen groot. Uniek, want dit werd maar 2x eerder vastgesteld (Oostvaardersplassen 2014 en Brabantse Biesbosch 2015).
Nieuwe nestlocaties werden aangetroffen in de Grevelingen, Voorsterbos, Nijkerkernauw, Zeewolde, Zwarte Meer (Ramsgeul), Drontermeer en het Fochtelooerveen. Door de paren in de Betuwe en Oostvaardersplassen werd niet gebroed nadat op 18 februari de storm Eunice het nest verwoestte. In de Grevelingen waaide tijdens deze storm het nest eveneens uit, maar het paar wist bijtijds een nieuw nest te bouwen. In de Lepelaarsplassen en bij het eerder succesvolle paar in de IJsselmonding werd vermoedelijk niet gebroed door partnerwisselingen.
In het Krammer-Volkerak verliet de broedende vrouw door kamperende sportvissers het nieuwe nest, maar begon tot verbazing van iedereen opnieuw op het oude nest op de Slikken van de Heen. In Zuid-Drenthe werd een takslepend paar waargenomen, maar de nestlocatie werd niet gevonden. Het paar was vanaf halverwege april ineens zoek en werd pas na het broedseizoen weer waargenomen.
Het paar van de Ramsgeul, Zwarte Meer bleef lang broeden, maar jongen werden nooit gezien. De nestboom stortte in augustus in elkaar. De broedpogingen van de paren Zuidwest-Friesland, Zeewolde en Oost-Groningen mislukte allen vermoedelijk al in de eifase.
In het Voorsterbos overleed het nestjong door vogelgriep (bron). Ook op de Hellegatsplaten overleden beide nestjongen, zeer waarschijnlijk aan de gevolgen van vogelgriep. De onderzochte kadavers zijn getest maar waren te oud om een 100% match te geven. Vogelgriep als doodsoorzaak wordt wel als zeer aannemelijk geacht. De vogelgriepuitbraak was in die regio namelijk enorm onder sterns, meeuwen en ganzen. Volwassen zeearenden werden waargenomen met zieke, verzwakte vogels als prooi.
Het jong van het paar in de Grevelingen verdween op mysterieuze wijze op een leeftijd van ongeveer 25 dagen. Ook hier wordt aan vogelgriep gedacht aangezien de ouders vooral voedsel aansleepten vanuit de zwaar door vogelgriep getroffen kolonies op de eilanden in het Haringvliet. Tijdens het ringen werd een dood jong (eveneens van 20-25 dagen oud op moment van overlijden) aangetroffen in het nest van de Slikken van de Heen, Krammer-Volkerak. De doodsoorzaak is onbekend.
Op het Vogeleiland, Zwarte Meer en in het Fochtelooerveen werd slechts één van de twee jongen vliegvlug. Een behoorlijk vers dood jong mannetje werd, naast een levend jong, tijdens het ringen aangetroffen op het nest op het Vogeleiland in het Zwarte Meer. Op de Sennerplaat in het Lauwersmeer werd één nestjong vastgesteld, maar deze werd niet vliegvlug. De doodsoorzaak van deze laatstgenoemde gevallen is onbekend.
Pas ruim na afloop van het broedseizoen, begin september, werd duidelijk dat in Zuid-Drenthe ook een jong groot is gebracht.
Tabel 1. Broedende paren en vliegvlugge jongen van Nederlandse zeearendparen in 2022 (Bron: Werkgroep Zeearend).
Rego | Gebied | Broedend | Nest-jongen | Vliegvlugge jongen |
IJsselmeergebied | Dode Hond, eiland in Eemmeer | onbekend | 0 | 0 |
Lepelaarplassen | onbekend | 0 | 0 | |
Makkumer Noordwaard | JA | 1 | 1 | |
Nijkerkernauw | JA | 1 | 1 | |
Spijk-Bremerberg | JA | 1 | 1 | |
Vollenhovermeer, Voorsterbos | JA | 1 | 0 | |
Zeewolde | JA | 0 | 0 | |
Zwarte Meer, Vogeleiland | JA | 2 | 1 | |
Zwarte Meer, Ramsgeul | JA | 0 | 0 | |
Noord-Nederland | Alde Feanen | JA | 2 | 2 |
Fochtelooerveen | JA | 2 | 1 | |
Koudum | JA | 3 | 3 | |
Lauwersmeer, Sennerplaat | JA | 1 | 0 | |
Lauwersmeer, Zoutkamperplaat | JA | 2 | 2 | |
Oost-Groningen | JA | 0 | 0 | |
Zuidlaardermeer | JA | 2 | 2 | |
Zuidwest-Friesland | JA | 0 | 0 | |
Zuid-Drenthe | JA | 1 | 1 | |
Deltagebied | Brabantse Biesbosch | JA | 2 | 2 |
Dordtse Biesbosch | JA | 2 | 2 | |
Haringvliet, Spuimonding | JA | 1 | 1 | |
Krammer-Volkerak, Hellegatsplaten | JA | 2 | 0 | |
Krammer-Volkerak, Slikken van de Heen | JA | 2 | 1 | |
Grevelingen | JA | 1 | 0 | |
Veluwe & IJsseldal | Zuid-Veluwe | JA | 1 | 1 |
Totaal | 30 | 22 |
Alle waarnemers en de terreinbeherende organisaties die worden bedankt voor het delen van de informatie om dit overzicht te kunnen maken en voor de mogelijkheid om nest- en ringonderzoek te kunnen doen. Daarbij een speciale dank aan een aantal waarnemers die enorm veel vrije tijd staken in het volgen van de broedparen en aan de waarnemers die afgelezen ringen doorgaven. Deze personen zijn onmisbaar voor de bescherming van broedende zeearenden en levert goede kennis over de groeiende Nederlandse populatie.
Meer informatie over het onderzoek aan en de bescherming van Zeearenden in Nederland is te vinden op deze website. Een uitgebreide bijdrage over Broedende Zeearenden in Nederland in 2022 zal ter publicatie worden aangeboden aan tijdschrift de Takkeling van de Werkgroep Roofvogels Nederland (http://www.werkgroeproofvogels.nl/).